آب اکسیژنه

ویژگی های فیزیکی شیمیایی

هیدروژن پروکساید ترکیبی شیمیایی با فرمول H2O2 ، در فرم خالص مایعی بی رنگ و کمی چسبناک تر از آب است. هیدروژن پروکساید ساده ترین پروکساید موجود است (ترکیبی با یک باند اکسیژن-اکسیژن).

تعریف دیگری که از هیدروژن پراکساید وجود دارد مولکول آب به همراه یک مولکول اکسیژن اضافه است که البته تعریف نادرستی را برای نشان دادن شباهت های این دو ماده ارائه می­دهد. نقطه جوش هیدروژن پروکساید 2/150 درجه سلسیوس است که 50 درجه بیشتر از نقطه جوش آب است، به همین دلیل در مصرف خانگی محلول رقیق شده آن (3-6 درصد)مورد استفاده قرار می­گیرد.

در محلول های آبی، هیدروژن پروکساید به علت تشکیل باندهای اکسیژنی بین آب و هیدروژن پروکساید از سایر مواد خالص متمایز می­شود.

تولید

در گذشته هیدروژن پروکساید در اثر هیدرولیز آمونیوم *** دی سولفات (که در اثر الکترولیز محلول امونیوم بی سولفات در سولفوریک اسید حاصل می­شود) طی فرآیند زیر تولید می­شد:

(NH4)2S2O8 + 2 H2O → H2O2 + 2 (NH4)HSO4

یکی دیگر از روش های تولید هیدروژن پراکساید، واکنش هیدروژن با آب است اما مشکلی که تولید این ترکیب با روش مستقیم دارد این است که از لحاظ ترمودینامیکی این واکنش به سمت تولید آب یک طرفه است، اگرچه در کشورهای مختلف استفاده از فلزات به عنوان کاتالیزور برای تولید بیشتر H2O2 مد نظر قرار گرفته اما نتیجه گیری قطعی حاصل نشده است.

اما در حال حاضر هیدروژن پراکساید طی فرایند آنتراکوینون که در سال1936 به رسمیت شناخته شد و در سال1939 اجرا شد، تولید می­شود.

کاربرد

بهبود جوانه زنی بذرها

بذررهای گیاهان برای حذف اسپورهای قارچ و همین طور افزایش قدرت جوانه زنی در این ماده خیس می­خورند.

ضد عفونی کننده

این ماده یک ضدعفونی کننده خفیف است که در بریدگی های جزئی و خراش ها و سوختگی ها روی محل مورد نظر برای جلوگیری از ایجاد عفونت به کار برده می­شود. در واقع آب اکسیژنه با رساندن اکسیژن کافی به محل آسیب دیده موجب  تولید کف و در نتیجه حذف سلول های مرده و پاکسازی محل آسیب دیده می­گردد

هیدروژن پراکساید غلیظ، گونه ای از اکسیژن فعال شده است که در سوخت پرتاب موشک کاربرد دارد.

هیدروژن پراکساید به عنوان یک اکسید کننده قوی

باغبانی

باغبان ها محلول هیدروژن پراکساید ضعیف را به محلول های آبیاری اضافه می کنند تا علاوه بر افزایش اکسیژن رسانی بیماری پوسیدگی ریشه گیاهان بهبود یابد.

ماده سفید کننده

حدود 60 درصد از کل هیدروژن پراکساید مصرفی جهان به عنوان سفید کننده خمیرکاغذ است، دومین کاربرد پر مصرف هیدروژن پراکساید برای تولید سدیم پربرات و سدیم پرکربنات که هردو به عنوان سفیدکننده خفیف هستند، مورد استفاده قرار می­گیرد.

تصفیه آب

در صنعت تصفیه آب برای حذف ناخالصی های اگانیک مورد استفاده قرار می­گیرد که طی فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته مثل واکنش فنتون رخ می­دهد. که منجر به تولید رادیکال های آزاد هیدروکسیل که بسیار واکنش پذیر هستند، این رادیکال های آزاد قادر به از بین بردن آلاینده های آلی مثل ترکیبات آروماتیک و هالوژنه (که از بین رفتن آن ها عمدتا دشوار است)هستند.

عامل اکسیداسیون

هیدروژن پراکساید اسید ضعیفی است و در واکنش با فلزات تولید هیدرپروکساید یا نمک پروکساید می­دهد، هم چنین این ماده  اکسید پروکساید را به تبدیل به پروکساید مربوطه می­کند برای مثال کرومیک اسید پس از واکنش با هیدروژن پراکساید  به شکل پراکساید آبی رنگ در می آیدCrO(O2)2

هیدروژن پراکساید همچنین می­تواند ترکیبات سولفوره را اکسید کند که موجب می­شود بوی نامطبوع خود را از دست بدهند.

Ph−S−CH3 + H2O2 → Ph−S(O)−CH3 + H2O

لکه گیری از ظروف و لباس های آلوده و فرش و تابلو فرش، ضدعفونی کردن مواد غذایی مثل سبزیجات، پاک کردن شیشه و آینه از جمله کاربردهای خانگی هیدروژن پراکساید هستند.

ایمنی

پراکسید هیدروژن باید در محیطی خشک با تهویه مناسب و به دور از هرگونه ماده اشتعال زا ذخیره شود. بخار این ماده در شرایط آزمایشگاهی برای حیوانات سرطان زاست و لازم است برای حفظ ایمنی به صورت محلول آبی مورد استفاده قرار گیرند

لازم است قبل از کاربرد این ماده برای شستشوی دهانی از مقدار زیادی آب با آب اکسیژنه استفاده کرد البته باید مراقب بود تا این محلول قورت داده نشود. هیدروژن پروکساید خالص در صورت جوشیدن و گرم شدن ایجاد انفجار خواهد کرد و تماس آن با پوست می­تواند منجر به سوختگی شدید شود. آب اکسیژنه غلظت های بالای این ماده خطرناک است و می تواند آسیب جدی به پوست وارد کند